Bernard Lefèvre, voorzitter van de nationale verenging van frituristen, vindt de manier waarop de stad Gent de standplaats haar frietkoten heeft geveild en de broodwinning van een paar frituristen heeft afgenomen “pervers”. Toch is 48.000 euro per jaar, de hoogste bieding, zeker geen record. De frituristen aan het Brugse Belfort betalen al jaren meer dan het dubbele.
Frietchinees Lucy Yang (45) betaalde 10.800 euro voor haar standplaats op de Gentse Vrijdagmarkt, maar zal een andere job moeten zoeken nu een bieder de concessie heeft binnengehaald voor 48.000 euro per jaar. Ook de uitbaatster van de Fritoloog moet vertrekken na een bod dat bijna vier keer hoger lag dan wat zij tot nu toe betaalde. Ze stortte compleet in en moest afgevoerd worden.
“Ik maak me grote zorgen over de toekomst van onze frituren, toch wel een beetje onze nationale trots. Niet alleen in Gent, ook in andere steden. Als je ziet dat de nieuwe eigenaar hier drie keer meer betaalt voor de frituur op de Vrijdagsmarkt, vraag ik me af hoe hij nog winst gaat kunnen maken. Zelfs al is het een druk bezochte plek. Ofwel gaat die friturist zijn prijzen drastisch moet verhogen om het hoofd boven water te houden. Ofwel gaat hij op termijn op de fles.”
Iets anders dan zout op de frieten
In Gent heerst een ware frituuroorlog.
“Maar wat ons vooral zorgen baart, is dat we meer en meer zien dat frituren worden opgekocht door ongure types en organisaties die bij wijze van spreken geen zout maar een wit poeder op de frieten doen, als u mij begrijpt. Een beetje zoals de Chinese restaurants die indertijd als paddenstoelen uit de grond zijn gerezen en waarvan wel eens gezegd werd dat het maar dekmantels waren voor andere, criminele activiteiten”, verwijst hij naar onthulling over drugs- en mensenhandel. “Zo komen ook meer frituren in louche handen terecht. Ik heb het voor alle duidelijkheid niet specifiek over Gent, want ik ken die hoogste bieders niet eens. Ik praat nu in het algemeen”, zegt Bernard Lefèvre.
De nationale vereniging van frituristen begrijpt volkomen dat de stad Gent meer geld wilde halen uit de frietkoten. “Alleen de manier waarop het spel gespeeld is, zit ons dwars. Ze hadden kunnen zeggen dit is de prijs die je nu betaalt, dit is wat wij in de toekomst willen. Gaat u niet akkoord, zoeken we iemand anders. Dat is nu niet gebeurd. Ook al verliezen maar een paar uitbaters hun concessie, dat zijn er een paar te veel. Ik hoop dat ze vooraf goed onderzocht hebben dat de hoogste bieders wel solvabel genoeg zijn”, zegt Lefèvre.
Hoogste bod maar geen centen
In Leuven weten ze er over mee te praten. Vorig jaar moest daar de concessie van vijf frietkoten vernieuwd worden en heerste er paniek bij de frituristen die daar al jaren de kost verdienen. Een vennootschap met enkele Iraniërs als drijvende kracht bood er uitzonderlijk hoge bedragen. “Uiteindelijk is het feestje niet doorgegaan omdat we ontdekt hadden dat de firma die de frietkoten wilde uitbaten een negatief eigen vermogen had. Ze hadden met andere woorden financiële problemen terwijl ze er toch veel geld tegen gooien”, zegt de Leuvense schepen van Handel Erik Vanderheiden (CD&V). Over vier jaar moet er in Leuven opnieuw onderhandeld worden over de staanplaats van de frituren. Tegen die tijd gaat men de procedure wijzingen om te vermijden dat één en dezelfde persoon of firma een monopolie krijgt over de frietkoten.
Duurste frituren in Brugge
In Gent mag dan grote beroering ontstaan zijn over de 48.000 euro taks per jaar voor een frituur. Het is maar klein bier in vergelijking met wat uitbaters in Brugge betalen.
Aan het Belfort staan twee relatief kleine groene frituren. Maar het zijn wel twee goudmijnen. De concessie voor elk van de twee frietkoten op de Markt is navenant: 125.000 euro per jaar.
Er is dus geld te verdienen met frieten verkopen? “Frituristen hebben een behoorlijk inkomen. Maar overdrijf dat zeker niet. Een klant die tien euro spendeert, is een goede kant. Wie voor vijftig euro koopt, is een superklant. En voor honderd euro komt de fanfare bij wijze van spreken al buiten. Vergeet niet dat de kosten hoog liggen: grondstoffen, personeel, belastingen en noem maar op. Stel dat je één euro netto hebt op een pakje friet, moet je er wel al 48.000 of in Brugge zelfs 125.000 verkopen gewoon om daar te mogen staan. Dan heb je nog niets verdiend om van te leven”, zegt de voorzitter van de beroepsvereniging voor frituristen navefri.